De strekking hiervan was dat de arts wist wat het effect was van de boodschap aan ouders dat het kind zou gaan overlijden. Dit zijn de dokters zoals ik dat ook was. Dit zijn de lieve, betrokken, empathische artsen met een grote valkuil en een enorme blinddoek. Dit zijn hele goede dokters die je graag aan je bed hebt, maar zelf niet beseffen dat ze geen flauw idee hebben. Als mensen mij zeggen dat ze geen idee hebben waar wij doorheen zijn gegaan en nog gaan, reageer ik standaard met: ‘wees maar blij’. En dat meen ik.
Echt inleven bestaat niet
Degenen die doen alsof ze het begrijpen. Degenen die denken te weten wat goed voor mij en mijn gezin is, die prikkelen me een beetje. Ik probeer hun meningen te bedekken met de mantel der liefde, want het is niet kwaad bedoeld. Het is hoe ik misschien ook wel zou denken. Je inleven vanuit je empathische vermogen is een groot goed, maar vergeet nooit dat je echt inleven niet bestaat. Ik weet dat nu. Sterker nog, ik kan me niet helemaal inleven in ouders die in dezelfde situatie zitten. Dit doordat er zo veel zaken een rol spelen. Als je kind ziek is, maakt het wel degelijk uit hoe oud je kind is. Welke ziekte het heeft. Hoe je kan communiceren. Wat de opties (nog) zijn en of er meer kinderen in het gezin zijn.
Het maakt uit hoe je zelf in het leven staat. Hoe je is geleerd om te gaan met tegenslagen, met verdriet. Hoe je relatie met je partner is. Of er een partner is. Het maakt uit hoe je coping is en die van je gezin. Het maakt uit wat je voelt aan steun uit je omgeving. Of je steun hebt aan muziek, kunst, films zoals van Living Memories. Hiermee overigens absoluut niet zeggende dat er een meetlat is voor leed.
Andere ervaringen
Het maakt uit hoe je artsen reageren, je psycholoog, je huisarts. Moeten artsen dan altijd iets meegemaakt hebben om een goede dokter te zijn? Nee, absoluut niet. We moeten allemaal omarmen dat we in het leven andere ervaringen hebben. Dat we om er voor elkaar te zijn niet dezelfde ervaringen hoeven te hebben en ons niet in hoeven te leven. We moeten dat begrijpen en erkennen. Anders gaan we voorbij aan de behoefte van de patiënt, terwijl we goed proberen te doen. Het komt voort uit een hardnekkige overtuiging van artsen dat ze alles weten. Het komt voort uit onze communicatieve lessen waarin we aanleren dat je begrijpend moet zijn.
Ik herinner me een gesprek over kansen met een betrokken en lieve dokter. Het ging over kansen op ziekte. Een heel helder verhaal, een heel duidelijk scenario. Voor mij was het een wirwar. Een chaotische situatie waarin de realiteit vervormd was door angst en vrezen. Door ervaring. Deze lieve empathische, invoelende dokter kon hier niet bij en dacht zelf ons wel te snappen. Op dat moment verloren we even de connectie. Deze dokter snapte dit verlies van connectie niet, want was invoelend. Deze dokter dacht het te begrijpen. Deze dokter was precies hoe ik was. Hiermee zeggende dat de reden dat ik dit aankaart, is dat artsen hardnekkig zijn.
Luisterend oor
De reden dat ik het aankaart, is ook de hardnekkige patiënt. Op het moment dat je teveel op je bordje hebt. Dat je het gevoel hebt dat alle controle weg is. Het gevoel dat niemand je begrijpt. Dan is waarschijnlijk alleen dat laatste waar. Die eerste twee, daar kun je wat mee. Pak controle door te praten. Vertel wat je behoeften zijn en geef die lieve artsen en verpleegkundigen de kans om je te helpen orde te scheppen in de wirwar.
Dus nee, ik kan me niet inleven. Ik wil wel een luisterend oor bieden. Voor mede-ouders. Voor vrienden. Voor patiënten. Ik kan me niet inleven, maar ik kan wel luisteren, handelen en liefde tonen. Ik kan adviseren op basis van mijn ervaringen. Dat is wat het is. Niet te verwarren met je inleven. Als we dit nou eens zouden leren tijdens de opleiding, dan zouden we een stapje verder zijn. Wat als we dit zouden vertellen in de spreekkamer. Zou het helpen?
